تمرین زدگی چیست؟

تمرین‌زدگی یا سندروم بیش‌تمرینی (OTS) حالتی است که در اثر فعالیت ورزشی شدید و مداوم، بدون زمان کافی برای استراحت و ریکاوری بروز می‌کند. در این وضعیت، بدن و ذهن فرصت بازیابی نداشته و در نتیجه عملکرد ورزشی به‌ جای پیشرفت، کاهش می‌یابد.

این سندروم تنها به خستگی عضلانی محدود نیست، بلکه مجموعه‌ای از تغییرات جسمی، روانی، هورمونی و حتی اختلالات سیستم ایمنی را به همراه دارد. ورزشکارانی که تصور می‌کنند تمرین بیشتر مساوی با نتیجه بهتر است، بیش از دیگران در معرض این مشکل قرار می‌گیرند.

اگر تمرین‌زدگی به‌موقع تشخیص داده نشود و فرد همچنان به فعالیت شدید ادامه دهد، روند درمان و بازگشت به شرایط عادی هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول خواهد کشید.

تمرین‌زدگی چیست؟

تمرین‌زدگی زمانی رخ می‌دهد که ورزشکار بدون توجه به نشانه‌های خستگی و فشار بدنی، به تمرینات شدید ادامه می‌دهد. این وضعیت اغلب در ورزش‌های قدرتی و سرعتی دیده می‌شود و در میان فوتبالیست‌ها و افراد فعال در حوزه پرورش اندام رایج‌تر است. تصور اشتباهی که معمولاً وجود دارد این است که عملکرد ضعیف یا احساس ضعف باید با تمرینات سخت‌تر جبران شود، در حالی که این طرز فکر می‌تواند بدن را وارد چرخه آسیب و افت عملکرد کند.
بهبود کامل از این وضعیت ساده نیست و ممکن است نیاز به چند هفته یا حتی چند ماه فاصله از تمرینات ورزشی داشته باشد، موضوعی که برای افراد وابسته به تمرین، چالشی جدی به حساب می‌آید. خواب کافی، تغذیه مناسب و توجه به سلامت روان در پیشگیری از تمرین‌زدگی نقش مهمی دارند و باید همان‌قدر جدی گرفته شوند که برنامه تمرینی.

نشانه‌های تمرین‌زدگی در ورزش

تشخیص تمرین‌زدگی همیشه آسان نیست؛ خستگی پس از تمرین امری طبیعی است، اما اگر خستگی مداوم شود و توان انجام تمرینات کاهش یابد، می‌تواند اولین علامت هشدار باشد.

از دیگر نشانه‌های تمرین‌زدگی در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• احساس درد غیرعادی و طولانی‌ مدت عضلات که با تمرین بیشتر تشدید می‌شود
• کاهش عملکرد ورزشی یا ناتوانی در تمرین مثل سابق
• افزایش زمان ریکاوری پس از جلسات تمرین
• احساس گرمای بیش از حد یا تعریق غیرمعمول
• سنگینی و خشکی عضلات، به‌ویژه در پاها
• آسیب‌های تکرار‌شونده شامل رگ‌به‌رگ شدن، شکستگی‌های استرسی و درد مفاصل
• کاهش اشتیاق به تمرین یا تمایل به رها کردن آن

علائم تمرین‌زدگی در زندگی روزمره

تمرین‌ زدگی تنها عملکرد ورزشی را مختل نمی‌کند و می‌تواند زندگی روزمره را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اگر با موارد زیر مواجه هستید، احتمالاً بدنتان تحت فشار بیش از اندازه قرار دارد:

• خستگی طولانی‌مدت و ماندگار
• افزایش استرس، عصبانیت، افسردگی یا احساس سردرگمی
• خواب بی‌کیفیت و اختلال در استراحت شبانه
• کاهش انرژی، بی‌حوصلگی و بی‌انگیزگی
• از دست دادن لذت و علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً برایتان جذاب بودند