در دنیای امروز، با وجود تمام پیشرفت هایی که در علم و تکنولوژی اتفاق افتاده، هنوز هم مسائل انسانی و اجتماعی مثل فقر، بی سوادی، آلودگی محیط زیست، خشونت خانگی و تبعیض از جمله دغدغه های جدی جوامع هستن. یکی از مهم ترین راه هایی که مردم برای مقابله با این مشکلات انتخاب کردن، ایجاد سازمان هایی هست که نه وابسته به دولت هستن، نه به دنبال سود مالی. این نهاد ها به اسم سازمان های مردم نهاد یا NGO شناخته می شن.
در این مقاله به زبان ساده توضیح می دیم که NGO دقیقا یعنی چی، چه جایگاهی در قانون داره، چه نقشی در جامعه ایفا می کنه، چه مدل هایی داره، از کجا تأمین مالی میشود و چطور می شه یکی از اون ها رو راه اندازی کرد. اگه تا حالا برات سوال بوده که این سازمان ها چطور کار می کنن، با ما همراه باش تا با هم این موضوع رو مرور کنیم.
NGO چیست؟ تعریف ساده از سازمان مردم نهاد
NGO مخفف Non-Governmental Organization هست؛ یعنی سازمانی که وابسته به دولت نیست و توسط خود مردم، به صورت داوطلبانه و برای رسیدن به اهداف غیر انتفاعی شکل می گیره.
این نهاد ها ممکنه در زمینه های مختلفی فعالیت داشته باشن؛ مثل کمک به نیازمندان، حفظ محیط زیست، آموزش و پرورش، ارتقاء سلامت، پیشگیری از آسیب های اجتماعی یا حتی حمایت از حیوانات. چیزی که NGO ها رو از بقیه سازمان ها متمایز می کنه، مردمی بودن، هدف غیر انتفاعی و فعالیت داوطلبانه آن ها است.
خیریه یک نمونه از سازمان های مردم نهاد فعاله که با فراهم کردن امکان پرداخت صدقه آنلاین، شرکت در پویش های نیکوکاری، پرداخت زکات و فطریه، به راحتی امکان مشارکت مردم در امور خیر رو فراهم کرده.
جایگاه سازمان های مردم نهاد در قانون
شاید برات جالب باشه بدونی که فعالیت سازمان های مردم نهاد در ایران کاملا قانونی و رسمی هست. طبق اصل ۲۶ قانون اساسی، مردم می توانند انجمن ها، گروه ها و اتحادیه هایی رو تشکیل بدن، به شرطی که با اصول اسلامی و قوانین کشور تضاد نداشته باشه.
در کنار قانون اساسی، آیین نامه های مختلفی هم برای ساماندهی این نهاد ها تدوین شده. بر اساس این آیین نامه ها، ثبت NGO فقط از طریق وزارت کشور یا فرمانداری ها ممکنه و هر سازمانی باید اهداف، اساسنامه، ساختار اجرایی و مالی خودش رو به طور شفاف مشخص کنه.
این یعنی NGO ها نه تنها می تونن فعالیت کنن، بلکه با ثبت قانونی میتونن حساب بانکی رسمی داشته باشن، قرارداد امضا کنن و کمک های مردمی رو با مجوز جمع آوری کنن. این مسئله به جلب اعتماد مردم و نهاد های دیگر کمک زیادی می کنه.